21 February, 2011 Sebastian

Vandaag kijk ik naar het jeugdjournaal, niet omdat ik het 8 uur journaal niet kan volgen, maar omdat het toevallig op staat wanneer ik de tv aan zet. Het gaat over de revolutie in het midden-oosten. Over hoe demonstranten uit Bahrein en Libië in social media verslag doen over de gang van zaken daar. De overheden ontkennen en bedekken en het volk weet via social media de wereld te vinden om hun waarheid te vertellen.

Het landelijk nieuws doet verslag over het belang van social media, bedrijven krijgen tegenwoordig te horen dat ze echt niet meer zonder kunnen, dat ze eigenlijk al hopeloos achter liggen als ze nog niks aan hun social media profile hebben gedaan en de jeugd van tegenwoordig communiceert meer met elkaar over internet dan in real life.

Social media en het midden-oosten

Maar wat is nou echt de waarde van social media? En kun je deze goed bepalen? Heeft social media bijvoorbeeld een beslissende rol gespeelt in de protesten in het midden-oosten?

Als je naar dit filmpje kijkt  zou je er haast in gaan geloven. Toch zijn er ook andere geluiden te horen. Geluiden die vooral gaan over de kracht van mensen zelf.

Techcrunch schrijver Devin Coldeway zegt er het volgende over: “While it’s plain that these things were part of the process, I think the mindset of the online world creates a risk of overstating their importance, and elevating something useful, even powerful, to the status of essential.” “Five years ago we would likely be championing the mobile phone as the savior of Egypt…”. Ook Malcolm Gladwell, bekend van de bestseller The Tipping Point, zegt iets soortgelijks: “…”high risk” social activism requires deep roots and strong ties. But surely the least interesting fact about them is that some of the protesters may (or may not) have at one point or another employed some of the tools of the new media to communicate with one another. Please. People protested and brought down governments before Facebook was invented.”

De social media hype

Ik geloof vooral in de kracht van de mens en de energie die vrij kan komen wanneer meerdere mensen hun inspanningen bundelen. Social media kan daar instrumenteel in zijn. Het vervelende aan de manier waarop social media nu vaak wordt gebracht (als “the next big thing”) is dat het medium, in plaats van de boodschap, centraal komt te staan. Social media is een hype en de hype groeit snel. Misschien wel te snel. Een hoop mensen kunnen of willen de ontwikkelingen niet bijbenen. Waardoor ik me regelmatig afvraag of er wel wordt nagedacht over hoe ingrijpend de veranderingen voor de maatschappij zijn als social media een nog prominentere plaats in onze samenleving inneemt dan het al doet.

Social media en sociologische verschijnselen

Onlangs las ik in een voorspelling van Bakas, een bekende Nederlandse trendwatcher, het volgende; “Ruim 30% van de Amerikanen zegt nu minder intieme vrienden te hebben dan twintig jaar geleden, 20% van de Amerikanen zegt helemaal geen intieme vriend te hebben. In Nederland noemt een op de vier mensen zich eenzaam, en de helft van klanten van fysiotherapeuten komt er omdat ze nooit meer aangeraakt worden. Eenzaamheid is daarmee een van de groot­ ste thema’s van de 21e eeuw. In a world which is more connected than ever, more people than ever feel disconnected. In 2011 gaan we nog meer dan in 2010 aandacht besteden aan liefde, intimiteit en warmte, zoals ik eerder beschreef in mijn boek De Toekomst van de Liefde.”

Toch grappig dat de social media die zo gehyped wordt dus ook een hoop negatieve consequenties heeft voor “de gewone man”. Sterker nog Stanton University heeft onderzoek gedaan naar het effect van social media op de gemoedstoestand van Amerikaanse studenten  en daar komen een aantal opvallende dingen in naar voren. Onder andere dat de testpersonen door de invloed van social media constant onderschatten hoe neerslachtig anderen in hun omgeving werkelijk waren en zichzelf daardoor meer teneergeslagen voelden. “If we only wanted to be happy it would be easy; but we want to be happier than other people, which is almost always difficult, since we think them happier than they are.” aldus de franse filosoof Montesquieu. Social media, maar Facebook in het bijzonder, zorgt er dus voor dat we het geluk van een ander overschatten, want het beeld dat op Facebook gecreëerd wordt door mensen is niet altijd een eerlijke weerspiegeling van de realiteit. Toch opmerkelijk dat een shift die wordt gezien als de grootste sinds de industriële revolutie er ook schuld aan heeft dat mensen zich meer teneergeslagen voelen.

Social media en monetization hiervan

Één ding is zeker, er zijn in ieder geval een hele hoop mensen die geld proberen te verdienen aan de hype rondom social media. Nou is er met geld verdienen niks mis, after all people gotta eat, maar geld verdienen kan op een aantal manieren. Een aantal daarvan zijn wat mij betreft erg mooi, nuttig, duurzaam en hebben toegevoegde waarde. Een aantal ervan zijn puur gericht op het snelle geld en hebben weinig te maken met persoonlijke ambitie, verantwoord ondernemen en iets toevoegen aan de maatschappij.

De markt rondom het leren omgaan met social media lijkt soms nog groter dan het medium social media zelf. Ik kan me niet onttrekken aan het gevoel dat veel mensen/bureaus/bedrijven/internet goeroes die je wegwijs maken in social media, die je leren hoe je “effectief met social media omgaat”, je een kunstje flikken. Het mooie van social media is dat het er ook voor zorgt dat de kennis distributie in de wereld heel anders verloopt dan die ooit deed. Kennis is vrijer verkrijgbaar dan ooit en als je iets niet weet kun je het via zoekmachines of je online netwerk vrij gemakkelijk te weten komen. Wat je dus eigenlijk vooral koopt is tijd en niet kennis. Daar mag best wat transparanter in gehandeld worden vind ik. Social media is een middel en geen doel en dat wordt vaak vergeten in het gesprek/discussie over social media.

Is social media niet gewoon de volgende grote bubble waar we als een kip zonder kop achteraan hollen?

Dat denk ik niet. Natuurlijk ben ik als onderdeel van We Are Media zelf ook actief met social media in te zetten voor marketing en publiciteits doeleinden. Maar dat kan op vele manieren, social media is niet de oplossing voor alle marketing vraagstukken. Vanuit ondernemers standpunt ben je in de meeste branches echter wel onverstandig bezig als je social media kanalen niet gebruikt. Het verhoogt je zichtbaarheid, maakt je benaderbaar, het is snel, goed meetbaar en is “gratis”. Het is een enorm krachtig middel als je het juist weet in te zetten.

Waar laat dat ons?

Uiteindelijk zal social media natuurlijk een geïntegreerd deel worden van ons aller leven, maar wat je zult zien is dat de hype eromheen zichzelf gaat reguleren.

Een goede vriend van mij, Robin vertelde me pas over een tatoeage die hij overweegt te nemen. “this too shall pass”. Een zin die bij me is blijven hangen als je het hebt over social media. Hoe zien social media er straks uit wanneer de hype voorbij is, de nieuwigheid eraf is en het medium volledig ontwikkeld is? Natuurlijk heb ik daar een mening over maar we zijn ook benieuwd hoe jullie daarover denken. Reacties op dit artikel zijn dan ook meer dan welkom.